Kinderen zitten graag achter het digitale scherm. Als je als ouder even niet oplet, dan kan dit uren achter elkaar doorgaan. Uit onderzoek blijkt dat veel en langdurig schermtijd onder meer kan leiden tot bijziendheid, gehoorschade en pijnklachten in nek en schouders. Hoe zit dit precies en wat kun je daar als ouders aan doen?
Tabletnek
De tabletnek wordt veroorzaakt door langdurig met je hoofd voorovergebogen te zitten. Meestal doordat je je smartphone of tablet plat voor je hebt liggen. Je schouders en nek worden hierdoor extra belast en gaan op den duur pijn doen. Veel volwassenen zullen de klachten van een tabletnek wel herkennen, maar opgroeiende kinderen met een flexibel lichaam horen deze klachten nog niet te hebben. Bij jongeren kan dit zelfs leiden tot vergroeiing van de nekwervels en op latere leeftijd tot bijvoorbeeld artritis.
Fysiotherapeuten adviseren om goed op de houding van je kind te letten bij het hanteren van een smartphone of tablet. Houd de tablet of smartphone recht voor je zodat je je hoofd niet langdurig hoeft te kantelen. Zorg dat je kind niet te lang in eenzelfde houding zit, maar laat hem bijvoorbeeld ook liggend op de buik op een scherm kijken.
Bijziendheid
Bijziendheid: oogartsen waarschuwen al langer voor een ‘bijziende generatie’ die opgroeit met te veel schermtijd. Zij adviseren de 20-20-2 regel te hanteren. Dat betekent: na 20 minuten achter het scherm, 20 seconden in de verte kijken voordat je weer verder gaat. De 2 staat voor ten minste twee uur per dag naar buiten. Op die manier houd je je ogen goed.
Die twee uur per dag naar buiten, is best nog een uitdaging. Zeker voor kinderen die in een stedelijke omgeving wonen. Of voor pubers die na een lange dag op school thuiskomen met een volle rugzak met huiswerk. Bespreek met je kind hoe je die buitentijd kunt realiseren. Bijvoorbeeld in de pauzes naar buiten gaan in plaats van in de kantine hangen. Of wat vaker lopen, de fiets nemen of sporten.
Gehoorschade
De impact van langdurig oortjes of een koptelefoon dragen wordt onderschat. Uit onderzoek blijkt dat het niet alleen over het aantal decibellen gaat, maar ook over de hoeveelheid tijd dat je je oortjes in hebt. De combinatie lage decibellen, langdurig oortjes in hebben, kan ook tot gehoorschade leiden. Als je daar niet bewust mee omgaat, is de kans op gehoorschade groot. En het vervelende aan gehoorschade is dat het niet te genezen is.
Maak je kind bewust
Maak je kind bewust van de impact die ‘schermzitten’ op de gezondheid heeft.
- Maak samen afspraken over gebruik van digitale apparaten
- Leg uit waarom je deze afspraken wil maken. Wijs je kind op de risico’s van te veel en te lang achter het scherm; voor zijn ogen (bril), zijn houding (vergroeiing, pijn) en zijn gehoor (gehoorapparaatje).
- Installeer een app of zet een timer die na 20 minuten een signaal geeft. Dit helpt je kind herinneren om van houding te wisselen, 20 seconden in de verte te kijken en zijn koptelefoon of oortjes uit te zetten.
- Houd je kind eraan als die zijn afspraak - al dan niet opzettelijk - vergeet. Herhaal je boodschap en wees geduldig. Het gaat immers om de gezondheid van je kind.
Afspraken over gebruik van apparaten: hoe doen andere ouders dat?
Een rondgang onder ouders laat zien hoe elk gezin zijn eigen afspraken heeft gemaakt over gebruik van digitale apparaten.
‘Ik kreeg een bericht van de mentor van mijn dochter (13 jaar). Haar cijfers waren achteruit gegaan. Nadat we haar daarmee confronteerde, bleek dat zij haar Airpods in had tijdens de lessen op school. Dit was niet zichtbaar voor de docenten, omdat haar hoofddoek haar oren bedekt. We hebben nu afgesproken dat ze voorlopig de oortjes thuis laat op schooldagen.’
‘Mijn zoon (15 jaar) maakt zelf de keuze wanneer hij zijn oortjes of koptelefoon opzet. Als hij met zijn vrienden een avond wil gamen, dan heeft hij zijn koptelefoon nodig. Die dag gebruikt hij dan geen oortjes.’
‘Eerst zetten we de timer van de tablet op 30 minuten, zodat onze zoon (9 jaar) zijn spel kon onderbreken. Alleen merkten we dat hij zo in zijn spel verdiept was, dat hij de timer zonder nadenken uit deed en zijn spel voortzette. Nu zetten we een kookwekkertje buiten zijn bereik. Hij moet dan opstaan om hem uit te doen en weet dan dat hij nog een half uurtje op de tablet mag.’
‘We hebben de optie schermtijd ingeschakeld op de iPhone van onze dochter (14 jaar). Ze leert hierdoor de drie uren schermtijd te verdelen over de dag en avond.’
‘We hebben thuis de afspraak dat de kinderen na schooltijd (11 jaar) eerst naar buiten gaan. Daarna gaan ze online tot aan het avondeten.’
Meer weten?
Afgezien van fysieke effecten werkt langdurig schermgebruik ook door op andere vlakken. Lees mijn blogs over het effect van multitasking en verslaving.
SocialmediaIMPACT is gespecialiseerd in mediawijsheid, jeugd en social media en verzorgt teamtrainingen, ouderavonden en gastlessen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO.
De blog “Lichamelijke effecten langdurig schermgebruik” is tot stand gekomen in samenwerking met Marieke Keur Tekst & Advies
