Deze week luidde Unicef de noodklok: sommige kinderen hebben per direct extra begeleiding nodig bij hun online activiteiten. Door de corona-lockdown is het internetgebruik onder kinderen met ruim 50% toegenomen. School, sociaal contact, sport en spel vinden grotendeels plaats op online platformen. Daar moet je mee om weten te gaan. Sommige kinderen bezitten nog niet voldoende digitale kennis en vaardigheden om dat zonder begeleiding veilig te doen. Om welke groepen gaat het en hoe kun je als school deze kinderen en hun ouders helpen?
Urenlang alleen achter het scherm
Een kind kan tijdens zijn dagelijkse uren achter het scherm van alles tegenkomen. Variërend van filmpjes met gewelddadige content tot mensen die zich schuldig maken aan seksuele uitbuiting, cyberpesten of cybercriminaliteit. Daarom hebben kinderen begeleiding nodig bij hun online activiteiten. Alleen is niet iedere ouder in staat om deze begeleiding te bieden. Extra kwetsbaar zijn de kinderen van wie de ouders bijvoorbeeld:
- laaggeletterd zijn;
- overdag afwezig zijn, omdat ze werken in een van de vitale beroepen;
- niet weten waar ze precies op moeten letten;
- geen tijd hebben (of nemen) om mee te kijken.
Dat ook in Nederland meer kinderen tijdens de corona-lockdown om hulp vragen, blijkt uit een bericht van EenVandaag. Het aantal jongeren dat afgelopen maand is afgeperst met een naaktfoto is flink toegenomen. Ook bevestigt de Leerlingmonitor Digitaal Geletterdheid 2020 van Kennisnet dat er grote verschillen in digitale kennis en vaardigheden zijn onder de Nederlandse jeugd. Wereldwijd geldt dit even hard. Daarom spoort Unicef overheden, tech-bedrijven, opvoeders en scholen aan om juist nu extra maatregelen te nemen om de online risico’s voor kwetsbare kinderen te beperken. Het gaat hierbij voornamelijk om de leeftijdsgroep tot 13 jaar.
Wat kun je als school doen?
Gelukkig kun je als school preventief bijdragen aan een grotere online veiligheid van je leerlingen. Tegelijkertijd biedt een deel van onderstaande maatregelen aanknopingspunten om ouders bewust te maken van de online veiligheid van hun kind:
- Zorg voor een veilige online leeromgeving dat is afgeschermd met een wachtwoord. Waarborg de privacy van leerlingen (AVG-wetgeving).
- Ondersteun ouders die onvoldoende digitaal geletterd zijn. Geef in deze periode hun kinderen extra begeleiding om digitale geletterdheid bij te brengen.
- Geef je leerlingen korte opdrachten die bijdragen aan digitale geletterdheid. Betrek ouders hierbij. Zo leren ze beiden.
- Maak duidelijke afspraken met de leerlingen over gedrag tijdens de online lessen.
- Informeer leerlingen en ouders bij wie ze terecht kunnen met hun vragen over online veiligheid.
Je kunt hierbij informatie gebruiken van onderstaande sites. Deze geven waardevolle en betrouwbare uitleg over mediaopvoeding en tips over online veiligheid.
Informatieve sites
De Mediadiamant behandelt vijf onderwerpen in de mediaopvoeding: plezier, veilig, samen, inhoud en balans. Het is een handig model om het gesprek tussen ouder en kind op gang te brengen. Een docent kan er ook uit putten als ouders dat niet (kunnen) doen.
Veilig Internetten biedt handige tips en stap-voor-stap uitleg om veilig te internetten. Deze laagdrempelige site gaat in op wat hackers doen, hoe je phishing herkent, hoe je veilige wachtwoorden maakt en nog veel meer.
In de keuzehulp privacy bij videobellen van Autoriteit Gegevensbescherming zie je onder meer hoe de verschillende videobel apps omgaan met privacygegevens van gebruikers.
En mocht je tijdens de online lessen signalen krijgen dat leerlingen grenzen opzoeken buiten de scope van de camera, dan komt de gratis poster “Afspraken tijdens de online les” vast van pas.
Webinar online veiligheid van kinderen
Vrijwel elke school heeft leerlingen of ouders die wel de kennis en vaardigheden hebben om andere leerlingen (en hun ouders) tips te geven over social media en veiligheid. Wellicht dat zij in deze drukke periode in het onderwijs een bijdrage kunnen leveren? Een leuk voorbeeld is leerling Julia van 11 jaar. Zij geeft leeftijdsgenoten tijdens haar webinars veilig internet tips (bron: Nujunior.nl).
Meer lezen?
Wil je meer weten over online veiligheid van kinderen, lees de blogs: Schermtijd in de coronacrisis en Digitale voetafdruk van een kind
SocialmediaIMPACT is gespecialiseerd in mediawijsheid, social media en aanpak cyberpesten en verzorgt teamtrainingen, ouderavonden en gastlessen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO.
De blog “Hoe vergroot je de online veiligheid van kinderen” is tot stand gekomen in samenwerking met Marieke Keur Tekst & Advies
