Ineens vallen ze op: de smartwatches en GPS-horloges die steeds meer basisscholieren om hun pols dragen. Niks aan de hand, zou je zeggen. Totdat blijkt dat de wearables als afluisterapparatuur ingezet worden en zorgen voor afleiding tijdens de les. Wat moet je ermee als school? Toestaan of verbieden?
Alternatief voor de smartphone
Vol trots laat een handjevol leerlingen van groep 4 en 5 hun vrolijk gekleurde digitale horloges zien. De meesten hebben die gekregen van hun ouders, omdat die hun kind nog te jong vinden voor een smartphone. Het is een goed alternatief.
Zo kunnen ze hun kind namelijk 24/7 bereiken via de bel- en chatfunctie op het horloge. Ook laat de GPS-app zien waar hun kind zich live bevindt. Bovendien ontvangen ze een veiligheidsmelding zodra hun kind zich buiten een bepaald gebied begeeft of op de SOS-knop drukt. Het is een soort digitale enkelband, maar dan voor de kinderpols.
Uiteenlopende merken en functies
De smartwatches en GPS-horloges zijn er in verschillende soorten en maten. Zo kun je met de Apple Watch bijvoorbeeld bellen, chatten, gamen, foto’s bekijken, muziek luisteren, de route naar huis vinden, geluidsopnames maken en nog veel meer. De GPS-horloges voor kinderen bieden minder mogelijkheden. De contact- en veiligheidsfuncties staan centraal. De stappenteller is een leuke bijkomstigheid. Zolang er een GPS-verbinding, Wifi of GPRS-verbinding actief is, werken de meeste functies. Zo ook op school, waar het Wifi-wachtwoord in een oogwenk is ingesteld op het pols-device.
Het is een soort digitale enkelband, maar dan voor de kinderpols.
Wat maken leerkrachten mee?
- Verstoren van de concentratie: sommige leerlingen wisselen tijdens de lessen op hun smartwatch berichtjes met elkaar of hun ouders uit. Het gaat een stuk gemakkelijker dan het ouderwetse “papiertje schrijven en doorgeven” in de klas. Maar ook in dit geval geldt: niet alleen de leerlingen zelf, maar ook de leerlingen in de nabije omgeving worden afgeleid van hun leerwerk.
- Liever op de smartwatch dan buitenspelen: tijdens de pauzes doen leerlingen spelletjes op hun digitale horloge terwijl ze dan eigenlijk moeten rondrennen met hun klasgenoten.
- Stiekem gamen: een leerkracht van groep 8 vertelde dat het wel erg lang duurde voordat een leerling terugkwam van de wc. Hij ging helemaal op in het smartwatch-spelletje. Een kleuter werd betrapt in de poppenhoek toen hij aan het gamen was op zijn nieuwe horloge.
- Ouders tijdens schooltijd om hulp vragen: een leerling van groep 5 had in de pauze ruzie gemaakt met klasgenootjes op het schoolplein. Met de belfunctie op zijn GPS-horloge belde hij huilend zijn moeder. Zij hing 5 minuten later aan de lijn om de leerkracht om opheldering te vragen.
- Privacy-schending in de klas: in groep 7 was in de pauze een ruzie uit de hand gelopen. De leerkracht sprak de groep streng toe. Een leerling nam dit gesprek op met de audio-functie en verspreidde het later via Whatsapp.
- Audio-opname op het schoolplein: in groep 8 roddelden twee leerlingen op het schoolplein over een klasgenote. Een van de twee nam het gesprek op met haar smartwatch en deelde het vervolgens op social media. De ouders van de drie meisjes vonden dat de school hier verantwoordelijk voor was, omdat het onder schooltijd gebeurde.
Een kleuter werd betrapt in de poppenhoek toen hij aan het gamen was op zijn nieuwe horloge.
Smartwatches: toestaan of verbieden?
Bovenstaande voorbeelden maken duidelijk dat smartwatches op school kunnen leiden tot het verstoren van de les, het schenden van privacy en pesten. Wat is wijsheid: toestaan of verbieden?
Je kunt natuurlijk leerlingen leren hoe ze om moeten gaan met de verleidingen van de smartwatch en ouders nadrukkelijk vragen geen onnodig contact op te nemen met hun kind onder schooltijd. Ook kun je duidelijke regels stellen over het maken van geluidsopnames en versturen van berichtjes onder de les.
Maar als we kijken naar de functie van een smartwatch in relatie tot het onderwijs, biedt deze geen meerwaarde. Daarbij is de track & trace functie overbodig, zodra de kinderen veilig op school zijn. Conclusie: op de basisschool is een smartwatch overbodig en in eerdergenoemde situaties zelfs onwenselijk.
Een compromis ligt dus voor de hand, nu steeds meer ouders hun kind een smartwatch geven. Dan kom je uit op het volgende: leerlingen leveren aan het begin van de dag hun horloge in of doen die in hun tas. Als de school uit is, kan het slimme horloge weer om de pols. Dit in navolging op de smartphones, die op de meeste basisscholen ook uit het zicht moeten blijven.
Slimme ringen, oorbellen en lenzen
Dan blijft er nog wel een open eindje aan dit verhaal: wat doen we in de toekomst als kinderen op school komen met slimme ringen, intelligente oorbellen, digitale manchetknopen, smart brillen of lenzen? Nu nog niet zo slim als een smartwatch of nog niet verkrijgbaar voor het brede publiek, maar over een jaar of 10 zit die kans er wel in…
Meer lezen?
Wil je meer lezen over vraagstukken die spelen in het basisonderwijs? Lees de blogs Stickerbommen en spammen in de appgroep en Online ergernissen van basisscholieren.
SocialmediaIMPACT is gespecialiseerd in mediawijsheid, social media en aanpak cyberpesten en verzorgt teamtrainingen, ouderavonden en gastlessen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en het MBO.
De blog “Smartwatches: toestaan of verbieden” is tot stand gekomen in samenwerking met Marieke Keur Tekst & Advies
